Przemoc

Napisane przez Anna Zabielska.

Przestępstwo określane potocznie przemocą w rodzinie czy przemocą domową jest uregulowane w kodeksie karnym w art. 207, który brzmi:

Art. 207

Przemoc w rodzinie jest to działanie:

Źródła dysproporcji sił:

 

Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą.
Jest silniejsza fizycznie, psychicznie, materialnie, zawodowo, społecznie i w wymiarze tej przewagi oddziałuje na osobę słabszą, po to by zmusić ją do podporządkowania swoim życzeniom.

Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej.
Jedna osoba daje sobie prawo, by druga uderzyć, obrazić, skrytykować, zabrać coś, nie dać. Nie liczy się z potrzebami, życzeniami, protestami, uczuciami. Traktuje daną osobą jak przedmiot - pozbawiony praw.

W wyniku powyższej sekwencji zdarzeń, osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych.
Szkody mogą być wymierne albo nie, widoczne lub niedostrzegalne, natychmiastowe czy odroczone w czasie.

Jeśli wszystkie wyżej wymienione warunki zostaną spełnione, będziemy mówili, że ktoś stosuje przemoc wobec drugiej osoby.

Sprawca działa z intencją wobec ofiary, która jest od niego słabsza, narusza jej prawa i dobra osobiste, powodując szkody i cierpienia.

Ofiara jest słabsza i sama ma ograniczone możliwości samoobrony. Z czasem przejmuje punkt widzenia sprawcy i zaczyna myśleć, że rzeczywiście "sama jest sobie winna". Obie osoby mają coraz bardziej zniekształcone widzenia sytuacji. Sprawca oskarża ofiarę o odpowiedzialność za przemoc, którą stosuje, a ofiara wierzy mu i myśli, że tak właśnie jest. W rzeczywistości jednak, to ten - kto ma przewagę i za pomocą siły stara się zmusić drugą osobę do określonego zachowania - stosuje przemoc. I to on jest odpowiedzialny za swoje zachowanie, niezależnie od tego co robiła i jak reagowała ofiara.
Przemoc to nie to samo co agresja.

To co odróżnia przemoc od agresji, to przewaga sił jednej ze stron. W przemocy jest ona zawsze po stronie sprawcy, w przypadku agresji - zrównoważona.

Zachowanie agresywne może:


Rozróżnienie przemocy od agresji jest ważne, bo od tego, z którym ze zjawisk mamy do czynienia, będzie zależało ewentualne dalsze działanie.

Gdy siły obu stron są równe i dochodzi do zachowań agresywnych, możemy mówić
o sytuacji konfliktowej.

Każda z zaangażowanych osób ma szansę na wygranie i realizację swoich interesów. Ofiara przemocy takiej możliwości nie ma - jeśli podejmie walkę, zawsze przegra.

 

Rodzaje przemocy w rodzinie:

 

Cykle przemocy

Faza narastania napięcia


W tej fazie osoba stosująca przemoc-sprawca  jest napięty i stale poirytowany. Każdy drobiazg wywołuje jego złość, często robi awanturę, zaczyna więcej pić, przyjmować narkotyki lub inne substancje zmieniające świadomość. Może poniżać osobę doznającą przemocy , poprawiając swoje samopoczucie. Prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad swoim gniewem. Osoba doznająca przemocy  stara się jakoś opanować sytuację - uspokaja go, spełnia wszystkie zachcianki, wywiązuje się ze wszystkich obowiązków. Często przeprasza sprawcę. Ciągle zastanawia się nad tym, co może zrobić, aby poprawić mu humor, uczynić go szczęśliwym i powstrzymać przed wyrządzeniem krzywdy. Niektóre osoby doznające przemocy  w tej fazie mają różne dolegliwości fizyczne, jak bóle żołądka, bóle głowy, bezsenność, utratę apetytu. Inne wpadają w apatię, tracą energię do życia lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia. Zdarza się, że osoba doznająca przemocy  wywołuje w końcu awanturę, żeby "mieć to już za sobą".

Faza gwałtownej przemocy

W tej fazie osoba stosująca przemoc-sprawca   staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg, np. lekkie opóźnienie posiłku. Skutki użytej przemocy mogą być różne - podbite oko, połamane kości, obrażenia wewnętrzne, śmierć. Osoba doznająca przemocy   stara się zrobić wszystko, żeby go uspokoić i chronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od tego, jak bardzo się stara, wściekłość sprawcy narasta coraz bardziej. Czuje się bezradna, bo ani przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą, ani unikanie, ani bierne poddawanie się mu nie pomaga i nie łagodzi jego gniewu. Po zakończeniu wybuchu przemocy, osoba doznająca przemocy  jest w stanie szoku. Nie może uwierzyć, że to się naprawdę stało. Odczuwa wstyd i przerażenie. Jest oszołomiona. Staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność.

Faza miodowego miesiąca

Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie, że posunął się za daleko, nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje za to, co zrobił, okazuje skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy. Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy, wyjątkowy incydent, który już się nigdy nie zdarzy. Sprawca okazuje ciepło i miłość. Staje się znowu podobny do tego, jaki był na początku znajomości. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby przemoc nigdy nie miała miejsca. Rozmawia z ofiarą, dzieli się swoimi przeżyciami, obiecuje, że nigdy już jej nie skrzywdzi. Dba o ofiarę, spędza z nią czas i utrzymuje bardzo satysfakcjonujące kontakty seksualne. Sprawca i ofiara zachowują się jak świeżo zakochana para. Ofiara zaczyna wierzyć w to, że partner się zmienił i że przemoc była jedynie incydentem. Czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna i znowu go kocha. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje wydaje się piękne i pełne nadziei. Ale faza miodowego miesiąca i związane z nią przyjemności przemijają i znowu rozpoczyna się faza narastania napięcia. Zatrzymuje ona ofiarę w cyklu przemocy, bo łatwo pod jej wpływem zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie ze sobą faza miodowego miesiąca jest związane z tym, że przemoc w następnym cyklu jest zazwyczaj gwałtowniejsza.

 

MECHANIZMY PSYCHOLOGICZNE

 "Syndrom Sztokholmski"


Psycholodzy Dee Graham i Edna Rawlings (1998) zauważyli, że warunki te są często spełnione w przypadkach przemocy domowej. Osoby doświadczające tej formy przemocy często przejawiają symptomy syndromu sztokholmskiego. W takich przypadkach kobieta panicznie boi się uczynić coś, co mogłoby sprowokować lub wzbudzić gniew agresywnego partnera. Dlatego próbuje zyskać życzliwość mężczyzny i zachowywać się jak jego sprzymierzeniec. Może się zdarzyć na przykład, że kobieta stara się bronić swego oprawcę, odmawiając podania prawdziwych przyczyn odniesionych obrażeń lub twierdząc, że sama się zraniła.

"Syndrom wyuczonej bezradności"


Proszę pamiętać, że nigdy nie jest za późno na szukanie pomocy! Przemoc w rodzinie można przerwać. Sytuacje kiedy doznaje się przemocy nie musi trwać wiecznie, chociaż czasem może to tak wyglądać. Proszę pamiętać, że są osoby reprezentujące różne instytucje, które mogą pomóc w powrocie do godnego życia, wolnego od przemocy. Nie czekaj aż sytuacja sama się zmieni, jest to mało realne.

Zjawisko "Prania Mózgu"

Jest jednym z najsilniej działających mechanizmów przemocy psychicznej, stanowi jej istotę. Jest próbą systematycznego wpływania na czyjeś poglądy, postawy, przekonania. Jest to szereg zabiegów stosowanych w celu zmiany przekonań, uczuć, potrzeb, postaw, po to, aby osoba manipulowana działała zgodnie z oczekiwaniami osoby manipulującej. Najczęściej używanymi metodami prania mózgu są: izolacja, poniżanie i degradacja, monopolizacja uwagi, groźby i demonstracja wszechmocy oraz sporadyczne okazywanie pobłażliwości. "Pranie mózgu" powoduje, że u osoby doznającej przemocy zmienia się obraz własnej osoby: zaczynają postrzegać się za głupie i niezdolne, co pociąga za sobą fakt, że nie podejmują nowych, czy trudniejszych działań. Poza tym występuje stan nieustannego wyczerpania. Tak ważną energię życiową osoby doznającej przemocy pochłania ciągłe koncentrowanie się na dostosowywaniu do żądań stosującego przemoc oraz na potencjalnych możliwościach samoobrony. Przeżywają też stały lęk i poczucie winy, mają osłabioną zdolność psychiczną i fizyczną do stawiania oporu, bezkrytycznie przyjmują obraz rzeczywistości, jaki kreuje sprawca.

CO MOGĄ ZROBIĆ NAJBLIŻSI, ABY POMÓC WYJŚĆ Z SYTUACJI PRZEMOCY?


Przez osoby najbliższe rozumiemy najczęściej rodzinę, która może podejmować działania mające na celu wsparcie i pomoc dla osób krzywdzonych.

To na czym przemoc "dobrze rośnie" to brak reakcji otocznia. Im ciszej na temat przemocy, im mniej nieprzyjemnych konsekwencji ponosi sprawca, tym bardziej "kwitnie" przemoc.

JEŻELI JESTEŚ SĄSIADEM osób krzywdzonych:

słyszysz u sąsiadów, awantury, krzyki dzieci, stłumione krzyki, nietypowe hałasy, obserwujesz, że sąsiadka ma siniaki (zaczęła chodzić w słonecznych okularach) możesz pomóc na kilka sposobów:


Pamiętaj, że osoba krzywdzona może "kryć" sprawcę, ponieważ wstydzi się, jest zastraszona, słyszy na co dzień, że jest do niczego i nikt jej nie pomoże. Nie zniechęcaj się tym, tylko działaj!

JEŻELI JESTEŚ KOLEŻANKĄ (KOLEGĄ), PRZYJACIÓŁKĄ (PRZYJACIELEM), DOBRĄ ZNAJOMĄ (DOBRYM ZNAJOMYM) osoby krzywdzonej lub krzywdzącej:


Dlaczego to jest takie ważne?

Reagowanie bliskich może być dla niego sygnałem, że jednak coś jest nie w porządku z jego zachowaniami. Im więcej to osób robi - tym lepiej.

JEŻELI JESTEŚ OSOBĄ Z NAJBLIŻSZEJ RODZINY (rodzicem dorosłego dziecka doznającego/stosującego przemoc, siostrą, bratem, szwagrem, bratową)

Gdzie szukać informacji i pomocy?

Linki

lp

Nazwa

Adres

Telefon

1

PCPR

ul. Przemysłowa 2 Międzyrzecz 66-300

957428475

2

Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  OIK

ul. Okrzei 39

66-400 Gorzów

957214160

3

Poradnia Zdrowia Psychicznego

ul. Szpitalna 5

66-440 Skwierzyna

 95 717 02 96

4

Miedzyrzeckie Centrum Leczenia Uzależnień

ul.Kazimierza Wielkiego 2

66-300 Miedzyrzecz

603747134

4

Noclegownia

Pl. Powstańców Wlkp. 1

66-300 Międzyrzecz

531357548

5

Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna

ul. Mickiewicza 1

66-440 Skwierzyna

95 7170385

6

Poradnia Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży

ul.  Walczaka 12B/12

66-400 Gorzów

95 7835181

7

Poradnia Zdrowia Psychicznego

ul. Poznańska 109

66-300 Międzyrzecz

95 742 8756

8

Ośrodek Interwencji Kryzysowej

w Międzyrzeczu

ul. Pamiątkowa 17

 66-300 Międzyrzecz

 95 7428 471

9

Poradnia Psychiatryczna dla dzieci i młodzieży w Obrzycach

ul. Poznańska 109

66-300 Międzyrzecz

95 7428756

10

Komisariat Policji

ul. Chrobrego 15

66-440 Skwierzyna

477921411

11

Komenda Powiatowa Policji

ul. Pieciu św. Braci Miedzyrzeckich 1

66-300 Miedzyrzecz

477921211

12

Prokuratura Rejonowa w Międzyrzeczu

ul. Wojska Polskiego 13 A

66-300 Międzyrzecz

957411969

13

Dom Samotnej Matki w Żarach

ul. Św. Brata Alberta 4

68-200 Żary

68 374 39 58

14

Fundacja AGRAFKA

ul. Klonowa 14

66-320 Trzciel

509443094

15

Lubuskie Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet BABA

Stary Rynek 17

65-980 Zielona Góra

68 454 9232, 692064061